Sanaysay
Ang sanaysay ay isang maiksing komposisyon na kalimitang naglalaman ng personal na kuru-kuro ng may-akda.
Pormal o Maanyo
Ang sanaysay na pormal o baguhan - sanaysay na tinatawag din na impersonal
- kung ito'y maimpormasyon. katulad ng Naghahatid ng mahahalagang
kaisipan o kaalaman sa pamamagitan ng makaagham at lohikal na
pagsasaayos ng mga materyales tungo sa ikalilinaw ng pinakapiling
paksang tinatalakay.Maanyo rin ito kung turingan sapagkat ito'y
talagang pinag-aaralan. Maingat na pinili ang pananalita kaya mabigat
basahin. Pampanitikan kasi kaya makahulugan, matalinhaga , at
matayutay. Mapitagan ang tono dahil bukod sa ikatlong panauhan ang
pananaw ay obhektibo o di kumikiling sa damdamin ng may-akda. Ang tono
nito ay seryoso, paintelektuwal, at walang halong tangang pagbibiro.
Impormal o Di-pormal
Ang sanaysay na impormal o di-pormal
ay mapang-lungkot, nagbibigay-lugod sa pamamagitan ng pagtatalakay sa
mga paksang karaniwan, pang araw-araw at personal o isyung maaaring
magpakilala ng personalidad ng manunulat o pakikisangkot niya sa mga
mambabasa. Idinidiin nito dito ang mga bagay-bagay ,mga karanasan ,at
mga isyung bukod sa kababakasan ng personalidad ng may-akda ay maaaring
empatihayan o kasangkutan ng mambabasang medya. Ang pananalita ay
parang pinaguusapan lamang, parang usapan lamang ng magkakaibigan ang
may-akda, ang tagapagsalita at mga mambabasa at ang tagapakinig , kaya
magaan at madaling maintindihan. Palakaibigan ang tono nito kaya
pamilyar ang tono dahil ang paunahing gamit ay unang panauhan.
Subhektibo ito sapagkat pumapanig sa damdamin at paniniwala ng may-akda
ang pananaw.
----------------------------------
Marahil
hindi namamalayan ng marami sa atin ngayon, pero ang sanaysay ang
pinaka nagagamit nating uri ng panitikan, lalo na dahil marami na
ngayong mga instrumento dahil sa internet upang ipamalas natin ang ating kakayahan sa pagsulat. Pero ano nga ba ang pormal na depinisyon ng sanaysay?
Ang sanaysay, o essay
sa Inggles ay isang uri ng panitikan na kalimitang naglalaman ng
hinuha ng may akda tungkol sa iba't ibang bagay. May dalawang uri ng
sanaysay, ang pormal at impormal. Karamihan ng manunulat ngayon na
may kani-kaniyang blog ang nakakagawa ng impormal na sanaysay.
Subalit hindi dapat isipin na lahat ng akda ay maituturing na isang
impormal na sanaysay. May mga natatanging elemento parin na dapat
isaalang-alang bago masabing ang isang akda ay sanaysay, pormal man o
impormal.
Ang
pormal na sanaysay ay tinatawag ding maanyo sa kadahilanang ito ay
hindi lamang tumutukoy sa kahit anong paksa lamang. Ang pormal na
sanaysay ay dapat pinag-aralan ang pinag-ukulan ng matinding
pagsasaliksik upang mabigyang linaw ang paksang nais talakayan ng may
akda. Isang halimbawa ng mga maanyong sanaysay ay ang pinapagawa sa
iba't ibang paaralan tuwing may isinasagawang patimpalak sa pagsulat
ng sanaysay. Kadalasan, may isang partikular na tema kung saan lamang
dapat iikot ang nilalaman ng sanaysay na isusulat ng mga kalahok.
Isang halimbawa ng tema na maaaring ipatalakay sa isang pormal na
sanaysay ay ang nalalapit na pambansang eleksiyon sa 2010.
Isa
pang katangian ng pormal o maanyong sanaysay ay ang pagiging
kumprehensibo nito. Hindi lang dapat puro personal na opinyon ang
nilalaman ng isang pormal na sanaysay, kundi nakabatay sa isang
malawakang hagap. Kung hindi man, kahit papaano'y dapat may
pinagbabasehan ang bawat kurokuro na ipinapabatid sa sanaysay. Isa pa,
mas mahigpit ang pamantayan ng paggamit ng mga salita sa pormal na
sanaysay.
Sa
kabilang banda, ang impormal o di pormal naman na uri ng sanaysay ay
maituturing na mas malaya kung ang pag-uusapan ay ang mga paksang
maaaring talakayin at ang mga salitang maaaring gamitin. Kung ang
natatanging layunin ng pormal na sanaysay ay magbigay linaw sa isang
itinakdang paksa, ang layunin naman ng impormal na sanaysay ay
magbigay-aliw sa mga mambabasa o magbahagi ng sariling opinyon o
karanasan tungkol sa isang bagay. Ang mga paksang maaaring gamitin sa
uri ng sanaysay na ito ay mas malawak, mula sa mga araw-araw na isyu
hanggang sa mga personal na karanasan. Maliban pa sa nasabi, hindi
rin kailangang ganon katatas ang pagsulat sa sanaysay.
Ang isa pang importanteng kaibahan ng dalawang uri ng sanaysay ay ang pananaw ng pagsulat o point of view.
Ang pormal na sanaysay ay gumagamit ng obhektibong pananaw
samantalang ang impormal na sanaysay ay gumagamit ng subhektibong
pananaw
>SANGGUNIAN<
PAUNAWA: Hindi po si EMPinoy ang sumulat nito. Ito ay nanggaling lamang sa mga sangguniang nakalagay sa ilalim ng post.
PAUNAWA: Hindi po si EMPinoy ang sumulat nito. Ito ay nanggaling lamang sa mga sangguniang nakalagay sa ilalim ng post.
No comments:
Post a Comment